کشور آلمان به عنوان اولین قدرت اقتصادی اروپا، از نیروی مجرب کاری، نرخ پایین فساد و تکنولوژی پیشرفته بهره می برد به طوری که در میان چهار تولید کننده اول جهان قرار دارد. تحصیل و هزینه زندگی دانشجویی در آلمان نسبت به سایر کشورهای اروپایی، بسیار متعارف می باشد. بخش اعظم هزینه مرتبط با اجاره خانه و سایر هزینه ها شامل غذا، لباس، تفریح و ... می باشد. به طور کلی می توان هزینه زندگی دانشجویی در آلمان را حدود 850 یورو در ماه تخمین زد. در ادامه این مطلب به بررسی هزینه های تحصیل در مقاطع مختلف در آلمان پرداخته و برآوردی از هزینه زندگی دانشجویی بدست می آوریم.

هزینه تحصیل در مدارس آلمان

به طور کلی نظام آموزشی در ایالات آلمان منحصر به فرد بوده و دولت مرکزی در حیطه آموزش و پرورش هر ایالت وارد نمی شود. تحصیل برای کودکان از 6 سالگی اجباری بوده ولی از 3 سالگی امکان تحصیل وجود دارد. دوره ابتدایی در آلمان 4 سال به طول انجامیده و پس از آن دوران متوسطه و دبیرستان حدود 6 سال زمان می برد. در سال دهم تحصیلی دانش آموزان می توانند دوره های نظری یا فنی و حرفه ای را گذرانده و پس از سه سال مدرک Abitur را دریافت نموده و وارد دانشگاه شوند. هزینه تحصیل در مدارس آلمانی زبان دولتی تقریبا به صورت رایگان می باشد. در صورت تمایل به تحصیل در مدارس دو زبانه والدین باید کودکان را در مدارس بین المللی خصوصی ثبت نام کنند که بسته به مقطع تحصیلی شهریه مدارس مختلف می باشد. به طور مثال هزینه های تحصیل مدارس خصوصی آلمان به شرح زیر می باشند:

• مدرسه بین المللی اشتوتگارت

کلاس اول تا هشتم : 15400 یورو در سال          کلاس نهم تا دوازدهم: 17000 یورو در سال

• مدرسه بین المللی مونیخ

کلاس اول تا هشتم : 15400 یورو در سال          کلاس نهم تا دوازدهم: 19700 یورو در سال

• مدرسه بین المللی فرانکفورت

کلاس اول تا هشتم : 21800 یورو در سال          کلاس نهم تا دوازدهم: 24500 یورو در سال

• مدرسه بین المللی براندنبورگ برلین

کلاس اول تا هشتم : 15500 یورو در سال          کلاس نهم تا دوازدهم: 18200 یورو در سال

هزینه تحصیل در دانشگاه های آلمان – مقطع کارشناسی

سیستم آموزشی دانشگاه ها در آلمان یکی از پیشرفته ترین و متنوع ترین سیستم های آموزشی در جهان است. دانشگاه های آلمان از سطح بالایی از کیفیت تدریس، پژوهش و نوآوری برخوردار هستند و به دانشجویان امکانات گوناگونی را برای تحصیل در رشته های مختلف علمی، فنی، هنری و اجتماعی می دهند. دانشگاه های آلمان به دو دسته عمده تقسیم می شوند: دانشگاه های کلاسیک و دانشگاه های کاربردی. دانشگاه های کلاسیک بیشتر بر روی پژوهش و نظریه تمرکز دارند و دوره های تحصیلی را در سطح لیسانس، فوق لیسانس و دکترا ارائه می کنند.

دانشگاه های کاربردی به عنوان دانشگاه های علوم کاربردی (Fachhochschulen) شناخته می شوند و بر روی کاربرد عملی و حرفه ای دانش تأکید دارند. این نوع دانشگاه ها معمولاً فقط در سطح لیسانس و فوق لیسانس دوره های تحصیلی را ارائه می کنند. برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر، دانشگاه های آلمان به صورت عمده تحت حمایت و نظارت دولت هستند و شهریه تحصیل در آن ها بسیار پایین یا حتی رایگان است. این امر باعث شده است که آلمان یک مقصد محبوب برای دانشجویان بین المللی باشد که به دنبال گسترش دیدگاه های خود و افزایش شانس های شغلی خود هستند.

همانند مدارس دولتی آلمان، تحصیل در دانشگاه های دولتی در مقطع کارشناسی به زبان آلمانی رایگان می باشد. البته در مقطع کارشناسی برخی رشته ها تدریس به زبان انگلیسی انجام می شود که در این صورت امکان تحصیل رایگان به زبان انگلیسی وجود دارد. تنها هزینه مورد نیاز برای تحصیل در مقطع کارشناسی در آلمان مبلغ حدودا 500 یورو جهت ثبت نام و انجام مراحل اداری می باشد. برای تحصیل در دوره کارشناسی در برخی دانشگاه ها و مراکز آموزشی آزمون ورودی وجود دارد.

هزینه تحصیل مقطع کارشناسی در دانشگاه های خصوصی آلمان بسته به رشته و امکانات ارائه شده متفاوت بوده و شهریه تحصیل از 7 هزار یورو در سال تا 26 هزار یورو تخمین زده می شود. رشته های پزشکی و پرستاری در دانشگاه های دولتی به صورت رایگان ارائه شده و دانشجویان تنها مبلغ 250 یورو هزینه بیمه دانشجویی را پرداخت می نمایند اما در دانشگاه های خصوصی شهریه ای معادل با 15 تا 20 هزار یورو برای این رشته ها در نظر گرفته می شود.

هزینه تحصیل در دانشگاه های آلمان – مقطع کارشناسی ارشد

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های دولتی آلمان تقریبا رایگان بوده و هزینه سالیانه حدود 600-700 یورو بسته به رشته تحصیلی از دانشجویان اخذ می شود. برای تحصیل در دانشگاه های دولتی متقاضیان در کنار دارا بودن مدرک کارشناسی با معدل بالا، نیاز به ارائه مدرک زبان آلمانی در سطح B2 می باشند. برخی رشته ها در بعضی از دانشگاه های دولتی آلمان به زبان انگلیسی ارائه می شوند اما اکثر متقاضیان مسلط به زبان انگلیسی باید در دانشگاه های خصوصی بین المللی رشته مورد علاقه خود را دنبال نمایند. شهریه دانشگاه های خصوصی در این مقطع برحسب رشته و دانشگاه محل تحصیل متفاوت بوده و حدودا 10 الی 40 هزار یورو در سال تخمین زده می شود.

هزینه تحصیل در دانشگاه های آلمان – مقطع دکتری

تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاه های آلمان رایگان بوده و به زبان انگلیسی می باشد. اما دریافت پذیرش از دانشگاه های آلمان در مقطع دکتری نیاز به دارا بودن رزومه تحقیقاتی بسیار قوی می باشد. جهت پذیرش در مقطع دکتری نیاز به ارائه دو الی سه مقاله معتبر ISI، آیلتس بالای 7 و همچنین مصاحبه و تأیید استاد راهنما و سوپروایزر برای استفاده شخص در پروژه های علمی و تحقیقاتی می باشد.

هزینه های کلی زندگی دانشجویی در آلمان

مخارج زندگی دانشجویی در آلمان به طور کلی شامل هزینه سهم ترم تحصیلی، بیمه درمانی، شهریه های تحصیلی و هزینه های جاری می باشد. اجاره خانه، غذا، لباس، کتاب ها، تلفن، اینترنت و ... جزو هزینه های جاری می باشند. هزینه ماهیانه برای زندگی دانشجویی در آلمان مبلغی حدود 700 الی 1000 یورو تخمین زده می شود. لازم به ذکر است که زندگی در شهرهای بزرگ تر، هزینه های زندگی را به طور چشم گیری افزایش می دهد و قطعا هزینه زندگی و تحصیل در شهری مثل مونیخ نسبت به لایپزیگ بیشتر می باشد.

بخش اعظم مخارج دانشجویان به اجاره آپارتمان در آلمان باز می گردد که بسته به شهر اقامت مبلغی حدود 210 تا 360 یورو باید پرداخت شود. به همین دلیل اقامت در خوابگاه دانشجویی می تواند هزینه های شما را پائین نگه دارد. در جدول زیر هزینه های زندگی دانشجویی به طور تخمینی خلاصه شده است:

منابع مالی برای دانشجویان بین‌المللی در آلمان

یکی از چالش‌های اصلی برای دانشجویان بین‌المللی که می‌خواهند در آلمان تحصیل کنند، تامین هزینه‌های زندگی و تحصیل است. با این حال، راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به این دانشجویان کمک کنند تا بودجه خود را مدیریت کنند. برخی از این راه‌ها عبارتند از:

• معافیت از پرداخت هزینه‌های شهریه: برخی از دانشگاه‌های آلمان هزینه شهریه را برای دانشجویان بین‌المللی حذف یا کاهش داده‌اند. این به معنای صرفه‌جویی در هزاران یورو در هر سال تحصیل است. البته، دانشجویان همچنان باید هزینه‌های مربوط به خدمات دانشگاه و بلیط قطار را پرداخت کنند.
• وام‌های تحصیلی: دولت آلمان و برخی سازمان‌های خصوصی وام‌های تحصیلی با شرایط مناسب را به دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌دهند. این وام‌ها معمولاً با نرخ بهره پایین، بازپرداخت معوق، و مبالغ قابل قبول اعطا می‌شوند. البته، دانشجویان باید شرایط وام را به دقت بررسی کنند و نسبت به پس‌پرداخت آن برنامه‌ریزی کنند.
• فرصت‌های شغلی پاره وقت: دانشجویان بین‌المللی مجاز هستند تا در طول سال تحصیل 120 روز کامل یا 240 روز نصف وقت کار کنند. این فرصت به آن‌ها امکان می‌دهد تا درآمد کسب کنند، تجربه حرفه‌ای به دست آورند، و با فرهنگ و زبان آلمان آشنا شوند. البته، دانشجویان باید قوانین مربوط به کارکردن در آلمان را رعایت کنند و تاثیر آن را بر روی عملکرد تحصیلی خود در نظر بگیرند.

پرسش‌های متداول

آیا هزینه های تحصیل در دانشگاه های آلمان برای دانشجویان بین‌المللی مناسب است؟

دانشگاه های آلمان از جمله مقاصد محبوب دانشجویان بین‌المللی هستند. یکی از دلایل این محبوبیت، هزینه های تحصیل پایین در این کشور است. بسیاری از دانشگاه های عمومی آلمان، شهریه ندارند یا شهریه بسیار کمی دریافت می کنند. البته دانشجویان باید هزینه های زندگی خود را پرداخت کنند که به نوع شهر و سبک زندگی بستگی دارد. به طور متوسط، یک دانشجو بین‌المللی در آلمان حدود ۸۵۰ یورو در ماه برای هزینه های زندگی نیاز دارد. این مقدار با توجه به نرخ ارز، ممکن است برای دانشجویان ایرانی مناسب نباشد. بنابراین، قبل از تصمیم گیری برای تحصیل در آلمان، لازم است دانشجویان بین‌المللی از شرایط مالی خود و منابع تامین هزینه های تحصیل و زندگی مطمئن شوند.

چگونه می‌توانم از منابع مالی برای تحصیل در آلمان استفاده کنم؟

برای تحصیل در آلمان، شما نیاز به تامین هزینه‌های زندگی و شهریه دارید. برای این منظور، شما می‌توانید از منابع مالی مختلفی استفاده کنید. برخی از این منابع عبارتند از:

- بورسیه‌های دولتی یا خصوصی که توسط سازمان‌های مختلف در کشور مبدا یا مقصد ارائه می‌شوند. شما می‌توانید از وب‌سایت DAAD برای جستجوی بورسیه‌های مناسب استفاده کنید.

- وام‌های دانشجویی که توسط بانک‌ها یا سازمان‌های دولتی یا خصوصی در کشور مبدا یا مقصد اعطا می‌شوند. شما باید شرایط بازپرداخت وام را با دقت بررسی کنید.

- کار کردن در آلمان به صورت نیمه وقت یا تمام وقت. شما مجاز هستید تا 120 روز در سال به صورت تمام وقت یا 240 روز در سال به صورت نیمه وقت کار کنید. شما باید حقوق کارگران، قوانین مالیاتی و بیمه را رعایت کنید.

چه فرصت‌های شغلی برای دانشجویان بین‌المللی در آلمان وجود دارد؟

آلمان یکی از مقاصد محبوب دانشجویان بین‌المللی است که به دنبال تحصیل در یک کشور با سیستم آموزشی با کیفیت و فرهنگ غنی هستند. به طور کلی، دانشجویان بین‌المللی که در آلمان تحصیل می‌کنند، می‌توانند پس از اخذ مدرک خود، تا 18 ماه در آلمان بمانند و به دنبال شغل مناسب باشند. اگر در این مدت شغل مناسبی پیدا کنند، می‌توانند اقامت خود را تمدید کنند و به عنوان کارگر مهاجر در آلمان فعالیت کنند. البته برای این منظور، باید شرایط خاصی را برآورده کنند، مانند داشتن مهارت‌های زبان آلمانی و انگلیسی، داشتن سوابق کار مرتبط و داشتن حقوق کافی برای تأمین هزینه‌های زندگی.

بعضی از رشته‌های تحصیلی در آلمان، فرصت‌های شغلی بالاتری را برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، رشته‌های مربوط به علوم کامپیوتر، مهندسی، پزشکی و حقوق، بازار کار گسترده‌ای را در آلمان دارند و دانشجویان این رشته‌ها معمولاً به راحتی شغل مناسب خود را پیدا می‌کنند. البته بستگی به سطح تخصص و تجربه هر فرد نیز دارد.

پیدا کردن شغل در آلمان نیاز به صبر و تلاش دارد. دانشجویان بین‌المللی باید با سامانه‌های جستجوی شغل آشنا شوند و رزومه خود را به صورت حرفه‌ای تهیه و ارسال کنند. همچنین باید با فرهنگ و قوانین کار در آلمان آگاه باشند و در صورت لزوم، از مشاوره حرفه‌ای استفاده کنند. با این حال، با تلاش و پشتکار، دانشجویان بین‌المللی می‌توانند فرصت‌های شغلی مناسب خود را در آلمان پیدا کنند و از چالش‌ها و فواید کار در یک کشور پیشرو بهره مند شوند.